Մի օր նա հասկացավ, որ ոչինչ այն արժեքը չունի ինչ կյանքը:
Ո՞վ եմ ես…
Փողոցում ապրող անտեր շու՞ն, սառնարանում փչացող պանի՞ր, ռենտգենյան ճառագա՞յթ, թե՞ կյանքում ամեն ինչ ու ամենքին կորցրած մեկն ով չունի ոչինչ:
Այս ամենից ավելի վատ ես մարդ եմ ով վաղուց շնչել չգիտի: Կատարյալ երջանիկ եմ, անողնաշար դժբախտ ում լռությունս շուտով ավելի հուզիչ կդառնա:Ինձ շատ արագ զզվեցրեց հավերժ այդ եսը, ես՝ իմը, ուրիշինը… անգամ զզվեցրել է այն, որ բոլորը մեկ բան անելու ցանկություն ունեն, ուզում են ամեն կերպ ինչ-որ մեկին հետաքրքիր լինել: Ինձ ամենինչ հոգնեցրեց, որ իմ մեջ խիզախություն չունեմ դառնալ ոչինչ: Դու, ես նաև բոլորս կատարում ենք մեր դերը այն ներկայացման մեջ, որը գրվել է շատ տարիներ առաջ:
Ինձ թվում էր, թե գալու ես, բայց ինչու՞, ինչու՞ էր ինձ թվում, մի՞թե հույսս չէր մեռել այնքան, որ փակեր բոլոր պատուհանները, որ քեզ էին նայում: Չէ՛, հույսս մեռել էր, բայց սիրտս շարունակում էր աշխատել, այն չէր դադարում, քանի որ ապրում էի մինչև այն օրը երբ հասկացա, որ չեմ ցանկանում ապրել:
Գիտե՞ս, ես այնքան էի հոգնել, որ այլևս ոչինչ չէի ցանկանում, ես պարզապես էի: Երևի մեր հրաժեշտի օրը պիտի թույլ տայի քեզ մի լավ շրխկոցով փակել դուռը դեմքիս: Ես այնքան քաջություն չունեցա դա հանդուրժելու, որ այսօր՝ լինի ձյուն թե անձրև դուռը բաց եմ պահում, երևի ներս կգաս՝ հարցնելու ոնց եմ: Իսկ ես, ինչ պիտի անեմ, եթե անգամ ներս գաս ու հոտդ լցնի տարածքս ես կշարունակեմ խաղալ ինձ պահելով ավելի քան օտար, քանի որ եսս թույլ չի տա պատմել քեզ ամենն ինչ կատարվեց ինձ հետ, երբ փակեցիր դուռս: Իսկ ինձ հետ այնքան բան կատարվեց: Գլխիս ամպեր գոռացին, մեջքիս բեռներ դրվեցին, արևը տեղ-տեղ ժպտաց ինձ: Բայց ես երևի այնքան երջանիկ կլինեմ, երբ ներս գաս ու բույրդ թողնես ինձ, գոնե մի քիչ, գոնե մի ժամով, ես էլի կլուսավորվեմ քեզնով: Չէ՞ որ որքան էլ նեղացած լինեմ չեմ կարող չընդունել, որ դու իմ փակ լույսը եղար: Ես անսովոր քո նման արևներին՝ կուրացա: Թքած ինչ եղավ ինձ հետ. ես ստիպված եմ ապրել առանց քեզ: Իսկ դու՞, ու՞ր ես, ու՞մ հետ ես երջանիկ, երջանի՞կ ես: Գիտե՞ս ես քեզ երջանիկ տեսնել եմ ուզում ինչպես և ինձ: Որքան էլ ինձ թվա թե գալու ես, դու չես գա, գիտեմ, դու անցյալի ցավերին վերադառնալ չես կարող, քանի որ դու փակուղիներ չես հանդուրժում: Դու միշտ կշարունակես գնալ առաջ, լավ եմ հասկանում, ես հպարտ եմ քեզնով: Ու գիտե՞ս ինչ էլ անես ես քեզ սիրում եմ, որքան էլ մեռնեն հույսերս մեկ է սիրտս դեռ խփում է, կարևոր չէ` ինչու, շատ կուզեմ, որ արագ աշխատի. զարկերի քանակը լիանա ու կանգ առնի: Ես այսօր ողջ հոգով երազում եմ, որ կանգնեմ ու դադարեմ: Ես անհույս չեմ, ես բավական առաջ եմ կանգնելու համար, բայց ինչ էլ անեմ հավերժ ստիպված եմ:
Երանի ինձ ծաղիկներ նվիրեիր, որ փոշմանեի դրանք չպահելու համար, երանի մի հուշ մնար քեզնից, որ կարողանայի նետել ու ցավել այնքան, որ նեղսրտեի իմ պատճառով և ոչ քո: Երանի քո հրաժեշտն իմ պատճառով լիներ, ես լինեի վատ ու տկարամիտ: Երանի ամենինչ շուտ մեռներ ու չապրեի այն ինչ կատարվեց ինձ հետ, իսկ ինձ հետ իրոք շատ բան կատարվեց: Քեզնից առաջ, քո հետ, թե քեզնից հետո էական չէ. էական չեմ:
Այս պատմությունը սկսվեց այն ժամանակ, երբ ես ամենից քիչն էի պատրաստ պատմության մեջ ընկնել՝ այն էլ գլխավոր դերով: Եվ դա ոչ այն պատճառով, որ սովոր չէի կամ բավական խուսափում էի նման իրադրություն ընկալելու այլ այն, որ ես վերջապես ջերմորեն երջանիկ էի, շատ օտար ու հոգնած այն բեռներից, որ կրել էի: Չգիտեմ ինչից սկսվեց ամենը, բայց դա շատ բնականորեն ստիպեց ինձ ապրել հետագայում ու ես չհասցրի կանխազգալ, որ լինելու է մի բան, որ անհարկի խորթ է ինձ, որ կփլի իմ մեջ կառուցած բոլոր սյուները՝ թողնելով ինձ առանց տանիք լինի անձրև թե ձյուն: Ասում են թե ինչ լինում է մարդու խելքից է, ես այժմ դադարում եմ հավատալ դրան, քանի որ այն ինչ պատահեց ինձ հետ ոչ խելքից էր, ոչ էլ անխելքից:
Ես նրան չէի սիրում, բազմիցս կրկնում էի, որ մենք հարազատորեն ընկերներ ենք և արհամարհում էի նրա մեծ հույսով լցված աչքերը, թե մի օր իմ սիրտը կբախի նրա համար: Նա ինձ նվիրում էր խոսքեր, ժամանակ, ջերմություն այն ինչ ընթացիկի մեջ այնքան բավարար էր անգամ խեղդող, որ թվում էր թե ամեն պատահածի մեջ կապրեմ: Ես ընտրում էի մարդկանց ու ստանում այն ինչ ցանկանում էի, դա երևի ինքս իմ հանդեպ ինքնավստահությունից էր: Ես խեղդվում էի սիրված լինելուց ու զգում թե օգտագործում եմ նրան ինչպես սիրածս շորերի կախիչները: Բայց ժամանակի հետ հասկացա, որ եղելությունն այնպիսին է ինչպիսին պատկերացնում ես իրականում: Ես հույս էի տալիս նրան, ամեն օր հետաձգելով մեր բաժանումը կարծես չէի ուզում ցավեցնել նրան: Այո, ես կարծում էի, որ նա կցավի ինձ կորցնելուց: Մինչև հասցրի մի վիճակի, որ մեր բաժանումը միայն իմ վրա թանկ նստեց: Մարդուն բաց թողնելը ճիշտ ժամանակին ինձ նման թույլերի համար չէր: Ես պարզապես ուզում էի ոչ թե տեսնել այլ ունենալ նրա գոյությունը: Որոշ ժամանակ հետո հասկացա, որ երբ հաճելիորեն վատնում էի կյանքս այս կամ այն ճանապարհին` հուսալով, որ իմ սարերն եմ նվաճում, նա այնքան անկեղծ ու ազնիվ իմ զանգին էր սպասում ՝ ոչ մի բան չակնկալելով, պարզապես որպես ընկեր, ով պիտի հարցներ ոնց լինելս, բայց սրտի խորքում ձայնս լսելու անհագ ցանկությունը կուլ տալու համար: Եվ ի՞նչ, ես բնականաբար առաջինը չէի լինում զանգողների մեջ, իսկ երբ նրանից զանգ էի ստանում հաճախ անտեսում էի մի պարզունակ նամակ գրելով, թե աշխատում եմ, այն ժամանակ երբ առոք-փառոք սուրճ էի խմում: Երեկոյան ժամերին, երբ քամին մի տեսակ ավելի սառն ու ուժեղ էր խփում դեմքիս ես հիշում էի նրան ու տարօրինակ կարոտով լցված ուզում խոսել, դա անում էի աշխատավայրից մինչև կանգառ հասնելու ճանապարհին: Չգիտեմ ճանապա՞րհն էր լցնում մենակությունս,ցու՞րտը, թե՞ օգտագործում էի նրան: Բայց փաստը մնում է փաստ, որ ես նրան հիշում էի, երբ անելիք չունեի: Ես երբեք ինձ հաշիվ չէի տալիս, քանի որ քայլիս լրջությունը պատկերացնել չէի կարող: Դա ինձ համար այնքան առաքինի ու բարի էր, որ ես չէի պատկերացնում ինչպես կարելի է սպասել զանգի, կանչի: Նա ոչ մի բողոք չէր ցուցաբերում հակառակը մեծ սիրով լցնում էր մենակությունս, կիսում վշտերս, երբ պարտավոր չէր, իսկ ես օգտվում էի առանց հասկանալու՞, չէ՛, չգիտեմ: Մի՞թե նա չէր պատկերացնում ինչպիսին եմ ու ինչ եմ անում, թ՞ե շատ էր սիրում սիրում ինձ: Մի՞թե սիրելն այդպես է լինում: Ես զգացի թե ինչ սրիկա եմ եղել, երբ սիրո քուլաները լցվեցին գլխիս: Նա շարունակում էր ինձ հետ վարվել այնքան նուրբ ու թանկ, որ ես սկսեցի առաջին անգամ գնահատել այն ինչ ունեմ հիմա:
Լուսավոր ու ջերմ օր էր ճիշտ նրա պես, ես այլևս չէի զանգում նրան ճանապարհս լցնելու համար, ես անգամ ժամանակ էի գտնում հանդիպել, գրկել նրան՝ ընթացքում վայելելով նրա սերն ու փաղաքշանքը: Նա շան նման էր դարձել ու ես գիտեի թե հավատարիմ է ու հատկապես իմը, մինչև այն օրը երբ բացեցի աչքերս,ո՛չ, նա ինձ չդավաճանեց, չնեղացրեց, չլքեց՝ դուռը կոպիտ փակելով դեմքիս, նա միշտ եղավ նուրբ ու վեհ հատկապես ինձ հետ: Մեր կապվածությունը հիվանդության էր հասել, ես տենդագին կարիք էի զգում ունենալ նրան կողքիս, բայց նա օտարանում էր ու իմ բոլոր խառը հարցերին պատասախանում գժվե՞լ ես, ամեն ինչ նույնն է ու կարգին: Ես վախեցա կորցնել նրան, երբ ձմեռվա սառը քամու հետ դեմքիս կշպրտվեր նրա օտարությունը: Մենք գիտակցում էինք, որ մի բան այն չէ, որ մենք փոխվել ենք, բայց երբ ու որտեղ չիմացանք, նախընտրում էինք չխոսել այդ մասին, չշոշափել թեմաներ, որոնք երկուսիս էլ կրծում էին, բայց ապարդյուն: Մինչև այն օրը, երբ երկուսով դարձանք ապարդյուն: Ես այնքան էի վախենում, որ չեմ ունենա նրան հատկապես ձմռան ցրտերին, որ մեր թանկ հանդիպումներից մեկի ժամանակ ասացի` սիրում եմ: Ես լալ էի ուզում, երևի չգիտեի ինչ եմ զգում, բայց կախվածությունս ուտում էր ինձ, ես սպանվում էի օտարությունից մինչև որոշեցի, որ պետք է նրան հավերժ կողքիս պահեմ ՝ ճիշտ այնպես սիրելով ինչպես նա: Բայց ժամանակ անց թանկ սերերն էժանանում են: Մենք բաժանվեցինք ճիշտ այն օրը, երբ ես ասացի, որ սիրում եմ նրան: Նա ճնշված էր, շատ տագնապով խառնված, նա դադարել էր ինձ տեսնել որպես սիրո աղբյուր, նա հաշտվել էր իմ ընտրությունների ու խնդիրների հետ: Երբ նա դադարեց ընդունել ինձ, դադարեց սիրել ինձ ճիշտ այն պահին, երբ սիրտս ասաց, որ սիրում է: Նա պոռթկաց ՝ ցույց տալով ինձ իր չկառավարվող ու այսքան ժամանակ լռած կերպարը: Հանդիպումը ճիշտ ավարտելու համար նա ասաց, որ ժամանակ է պետք, այո՛, երկուսիս էլ: Այստեղ կյանքն ինձ սովորեցրեց, որ միշտ էլ ժամանակ է պետք գալու: Մենք հրաժեշտ տվեցինք իրար՝ խոստանալով բավական շուտ հանդիպել, բայց շուտը երկար ձգվեց: Ես մինչև օրս չեմ տեսել նրան, չգիտեմ երջանի՞կ է, թե՞ չէ, հիշու՞մ է արդյոք ինձ,ատու՞մ է արդեն, ականջիս ծայրով լսել եմ ,որ ամուսնացած է, ես որոշեցի պարկեշտ գտնվել ու չքանդել նրա կառուցած փոքրիկ երջանկությունը լոկ կանգառում ինձ հետ երկար խոսող ընկերոջ համար: Ես սկսեցի հյուծվել, տանջվել իմ սիրո մեղքերից` մեղադրելով միայն ինձ իրեն կորցնելու մեջ, ով երևի գրված էր ինձ համար:
Ես սկսեցի միայնության մեջ երջանկություն փնտրել՝ խոստանալով այլևս չվնասել նրանց, ովքեր ինձ սիրում են: Եվ երբ որոշումս հստակ դարձավ ոչ ոք այլևս չթակեց դուռս ասելու, որ սիրում է: Իսկ ես մեծ դժբախտություն չդարձրի վիճակս, չնայած բոլոր պայմաններն ունեի դա անելու համար:
Ես երջանիկ էի մենակության հետ, համենայն դեպս ինձ այդպես էր թվում, մենք երկուսով զբոսնում էինք, սրճում, թատրոն գնում, ֆիլմ դիտում: Ահա և վերջինս խլեց իմ կուտակված նոր հույսը՝ թե ամեն ինչ լավ է:
Ամառային տապ երեկո էր, ես երջանկությունը դեմքիս մտա կինոթատրոն, որտեղ ութսունի փոխարեն տասը դիտորդ գտա: Միայնակ ու երջանիկ զավթեցի աթոռներից մեկը՝ ոչ մի լուրջ հույս չունենալով որակյալ ֆիլմ դիտելու սկսեցի խժռել կողքիս մարդկանց անիմաստ ու չխանգարող ներկայությունը: Առջևում ՝ հենց առաջին գծում, երեք թե չորս ջահելներ էին, պարղզ երևում էր , որ եկել են շնորքով քննադատելու այն ինչ կտեսնեն՝ ասելու ,որ մեր քաղաքւմ մեկ է ստվերից ու լույսից հասկացողներ չկան: Երևի ճիշտ էին, ես էլ այդպես մտածեցի: Լավ է գոնե մուտքն ազատ էր ու չափսոսացի մի քանի կոպեկ տոմսի համար, դե գումարն ինձ հեշտ չէր տրվում, ես կյանքս կապել էի թատրոնին ու մեծ հույսեր ունեի արվեստիս մեջ լավագույնը ներկայանալու, այո, փարիզյան թատրոններ գրավելու համար: Ես չէի երազում ես, վտահ էի ներքուստ: Ինձնից մի երկու աթոռ առաջ էսթետիկ զույգ էր տեղավորված, նրանք անխնա լափում էին իրենց առաջ դրված մթերքը` անհամբեր սպասելով, թե երբ է ֆիլմի տեսարանը մթնելու, լույսերը՝ թուլանալու, որ մի անբռնազբոս համբույր սկսեն: Նրանք ինձ մոտ գիշատիչների հիշողություն թողեցին՝ ամուր թաղելով սիրո մասին իմ նուրբ պատկերացումները: Աչքս թեքեցի ձախ, նստելիս չէի նկատել, թե նա նոր էր հայտնվել չեմ կարող ասել, շատ խորասույզ հայացքով մի երիտասարդ էր կլանված, ինչ որ ծանոթ կամ անծանոթ հայացքով հարցականն աչքերին ինձ էր նայում: Ինձ թվաց ճանաչում ենք իրար մի պահ անգամ ցանկացա բարև տալ, բայց արագ սթափվեցի, չէ՞ որ ես նրան առաջին անգամ էի տեսնում: Մինչ այս մինչ այն ստացվեց այնպես, որ մտածմունքներն իմ երջանիկ ժպիտի ներքո հոշոտում էին ինձ, ես մտածեցի ինչ լավ է մեկն էլ ինձ պես մենակության հետ է քայլում: Ինձ դուր եկավ միտքը , որ ես այդքան էլ ձախորդ չեմ, նա շարունկում էր աթարթ նայել ինձ, այդ հայացքի ներկայությունն ինձ լարում էր այնքան, որ մարմնովս սառը դող էր անցնում ու գրեթե մոռացել էի որտեղ եմ ու ինչի համար: Նա մի նստարան մոտ եկավ մեզ արդեն բաժանում էր մի նեղլիկ ու թափուր աթոռ այն հույսով, որ մեզնից մեկը կլցնի այն ու կմիավորի կամ գոնե մեկ ուրիշ ծանոթ կգտնվի ու արագ կտեղավորվի մեր միջև՝մեզ վերածելով երջանիկ ծանոթների շարքի: Ես սարսուռ զգացի մինչ միտքը թե ինչու մի նստարան մոտ եկավ հասավ սրտիս, նա սահուն ճլթոցով հարցրեց արդյո՞ք ֆիլմը հավանում եմ թե չէ, այն սառն անտարբերությամբ թե զուտ ուզում է տեղեկանալ, որի ընթացքում զննում էր ինչպիսին են ձեռքերս, երկա՞ր են արդյոք թարթիչներս: Նա դեռ սպասում էր պատսախանիս, որ տեսնի ուղի՞ղ են արդյոք ատամներս: Ես չգիտեմ նա այդպիսի միտք ուներ, թե չէ, համենայն դեպս այդպես զգացի: Չեմ հիշում ինչ պատսախան տվեցի, ես անգամ ֆիլմն եմ մոռացել,միայն վստահ եմ, որ պատսախանս լցված էր անկեղծ ժպիտով, երեխայական մանր-մունր ծիծաղով ու արագ դուրս պրծնելու ցանկությամբ:
Ֆիլմը շարունակվում էր: Ես նայում էի ուղիղ էկրանին ու անթարթ այնքան, որ երևի հնարավոր չէ, սիրտս ֆիլմից շատ էր աղմուկ հանում, իսկ մտքերս խոսում էին առանց կանգնելու այնքան արագ, որ ոչ մի բառ չլսեցի կատարվածից: Հիշողությանս մեջ մնացին մի քանի սև ու սպիտակ տեսարաններ: Իսկ նա, որ նստած էր ինձնից շատ փոքր աթոռ հեռու լափում էր հոտս, շնչառությունս, ձեռքերիս նյարդային շարժը, ոտքիս դղրդյունը:
Ես անհամբեր սպասում էի, երբ էկրանին կգրվի ավարտ, որ վայրի ցատկով պոկվեմ այդ աթոռից՝ անդադար փոշմանելով թե ինչու եկա ու ինչ եմ կորցրել այդտեղ: Ես խոստացա այլևս չապրել մենակության հետ, չնայած, որ նրա հայացքը ինձ բավական հաճելի էր կյանքիս այդ անսեր ու երկար կանգառի պատճառով: Եվ այսպես կանգառում սպասող եսս չէր էլ պատկերացնի, որ նա կդառնա իմ հաջորդ մեկ տարվա վշտերի օրրանը:
Ես վախենում եմ ինձնից: Այլևս ոչ չէր լոգանք չի մաքրում ինձ: Ես չէի դադարում ստել, գողանալ, թալանել:
Մի որոշ ժամանակ ես լրիվ անուժ էի՝ ծախսելով երկար ժամանակ կառուցողական լինելու փոխարեն: Ես շատ էի աշխատում, ծախսում ժամերս երազելով լինել ավելի արդյունավետ: Եվ ահա ինչ եկավ մտքիս կան շատ պատճառներ արտիստ չլինելու համար: Ես չունեմ գումար ստեղծելու այն ինչ ցանկանում եմ: Ես չունեմ ժամանակ ստեղծելու այն ինչ ցանկանում եմ: Եվ ինչու՞ չեմ կարողանում դադարել ցանկանալ: Եվ ի՞նչ եթե ես ունենամ և՛ գումար, և՛ ժամանակ: Ես չէի ունենա տաղանդ, ստեղծելու եռանդ կամ կրեատիվություն: Ես կլինե՞ի ադեկվատ: Մարդիկ չեն ցանկանում տեսնել թե ինչ եմ ստեղծում և ինչ եթե տեսնեն ու չսիրեն, և ինչ եթե տեսնեն ու սիրեն ու հետո շատ արագ մոռանան այդ մասին: Իսկ մի՞թե իմ նպատակն է հիշված լինել կամ հայտնի: Ինչու՞ եմ անում այն ինչ անում եմ և ինչու չեմ կարողանում դադարել: Ես սկսում եմ ձանձրանալ նման մտքերից: Իսկ եթե ես ստեղծել եմ լավագույնն ինչ կարող էի: Շատ հեշտ է օգտագործել այն ինչ ուրիշներն արդեն ստեղծել են ու հաջողվել, քանի որ ես երբեք չեմ լինի լավ լավագույններից:
Chopurian 